W jednym z w pierwszych wpisów na blogu analizowałem w jaki sposób działa procent składany. Jest to potężna siła działająca na rzecz inwestora. Jej wykorzystanie wymaga jednak odpowiedniego kapitału, żeby procent składany pokazać swoją siłę. Rozwiązaniem jest systematyczne oszczędzanie i inwestowanie drobnych kwot, co w dłuższym terminie pozwala na zebranie całkiem pokaźnego kapitału.
Jak zebrać kapitał?
Są 2 drogi do zebrania wysokiej kwoty kapitału:
jednorazowy duży przychód (prezent, spadek, sprzedaż firmy, nieruchomości albo innego składnika majątku, duża premia)
systematyczne oszczędzanie niewielkich kwot i ich inwestowanie
Dziś zajmiemy się drugim z tych sposobów, chociaż systematyczne oszczędzanie to niezbyt działający na wyobraźnię niż jednorazowy „duży strzał” sposób budowy dużego majątku. Systematyczne oszczędzanie ma jednak taką zaletę, że jest dostępne praktycznie dla każdego.
Załóżmy na początek, że będziemy regularnie, co miesiąc, będziemy odkładać kwotę 100 złotych. Odkładana kwota będzie przynosić określoną roczną kwotę dochodu (przyjmijmy na początek 2% rocznie). Jak wyglądają efekty po kilku latach oszczędzania?
Przykład 1 – 5 lat oszczędzania po 100 złotych miesięcznie, stopa zwrotu 2% rocznie
Przez 5 lat oszczędzamy miesięcznie 100 złotych, które inwestujemy na 2 procent rocznie.
Po 5 latach (60 miesięcy) mamy następujące efekty:
łącznie wpłaciliśmy 6 000 złotych
kwota zgromadzonego kapitału to 6 304 złote
Zyski osiągnięte z inwestowania zgromadzonego kapitału to 4,8% całego kapitału.
Przykład 2 – 10 lat oszczędzania po 100 złotych miesięcznie, stopa zwrotu 2% rocznie
Przez 10 lat oszczędzamy miesięcznie 100 złotych, które inwestujemy na 2 procent rocznie.
Po 10 latach (120 miesięcy) mamy następujące efekty
łącznie wpłaciliśmy 12000 złotych
kwota zgromadzonego kapitału to 13 272 złote
Zyski osiągnięte z inwestowania zgromadzonego kapitału to 9,6% całego kapitału.
Załóżmy, że będziemy osiągać dużo wyższą stopę zwrotu niż w poprzednim przykładzie – np 10% rocznie.
Efekty oszczędzania oraz inwestowanie ze znacznie wyższą stopą zwrotu wyglądają następująco:
Przykład 3 – 5 lat oszczędzania po 100 złotych miesięcznie, stopa zwrotu 10% rocznie
Przez 5 lat oszczędzamy miesięcznie 100 złotych, które inwestujemy na 5 procent rocznie.
Po 5 latach (60 miesięcy) mamy następujące efekty:
łącznie wpłaciliśmy 6000 złotych
kwota zgromadzonego kapitału to 7 744 złote
Zyski osiągnięte z inwestowania zgromadzonego kapitału to 22,5% całego kapitału.
Przykład 4 – 10 lat oszczędzania po 100 złotych miesięcznie, stopa zwrotu 10% rocznie
Przez 5 lat oszczędzamy miesięcznie 100 złotych, które inwestujemy na 5 procent rocznie.
Po 10 latach (120 miesięcy) mamy następujące efekty:
łącznie wpłaciliśmy 12000 złotych
kwota zgromadzonego kapitału to 20484 złote
Zyski osiągnięte z inwestowania zgromadzonego kapitału to 41,4% całego kapitału.
2 główne zasady systematycznego inwestowania
Po analizie 4 powyższych przypadków wyraźnie widać następujące prawidłowości:
im wyższa stopa zwrotu, tym zgromadzony kapitał jest większy
im dłuższy okres oszczędzania tym zysk ze zgromadzonego wcześniej kapitału jest większy
Efekt obydwu powyższych zasad nie jest liniowy. Można wręcz mówić o efekcie kuli śniegowej patrząc na wyniki, w miarę jak wydłuża się czas oszczędzania i rośnie stopa zwrotu.
Wpływ stopy zwrotu na efekt oszczędzania
Zobaczmy jaki jest efekt tych prawidłowości dla większego zakresu czasu i stóp zwrotu.
Widać, że z upływem czasu dla różnych stóp zwrotu różnica w wysokości zgromadzonego kapitału rośnie coraz wyraźniej. Takie rezultaty to efekt działania procentu składanego, opisywanego w jednym z wcześniejszych wpisów na blogu. Patrząc na wykres widać niewielkie różnice w ciągu pierwszych lat oszczędzania (do mniej więcej 7-8 lat), a potem różnice zaczynają narastać bardzo szybko. Po 20 latach różnice w kwocie zgromadzonego kapitału są bardzo duże:
dla stopy zwrotu 2% inwestor uzbiera niecałe 30 tys. zl
dla stopy zwrotu 5% inwestor uzbiera prawie 40% więcej – około 41 tys. zł
dla stopy zwrotu 10% inwestora uzbiera prawie 76 tys. zł – zyski z inwestycji to prawie 70% końcowego kapitału
Ile czasu trzeba, żeby zebrać określoną kwotę?
W tabelkach poniżej mamy różne kombinacje miesięcznych wpłat i rocznych stóp zwrotu wraz w wynikami oszczędzania dla okresów od 5 do 30 lat.
Kombinacja różnych czasów trwania oszczędzania i wysokości wpłat – roczna stopa zwrotu 2%.
Kombinacja różnych czasów trwania oszczędzania i wysokości wpłat – roczna stopa zwrotu 5%.
Można te tabelki wykorzystać np. do zweryfikowania jaka wielkość wpłat jest potrzebna do zebrania odpowiedniej kwoty kapitału na określony cel. Może to być np. zebranie pieniędzy na wkład własny do kredytu hipotecznego, kupno samochodu lub nawet na kupno własnego mieszkania za gotówkę.
Kombinacja różnych czasów trwania oszczędzania i wysokości wpłat – roczna stopa zwrotu 10%.
Ile trzeba oszczędzać aby zebrać milion złotych?
W tabelce powyżej są zebrane kombinacje stopy zwrotu z oszczędności i miesięcznie wpłacanych kwot. Dla każdej została wskazane liczba lat, po których wartość zgromadzonego kapitału przekroczy milion złotych.
Patrząc na tabelkę przypomina mi się cytat z lektury szkolnej „Przypadki Robinsona Crusoe”, który ma tutaj duże zastosowanie:
„Jest wiele dróg prowadzących do domu, ale niektóre z nich są zbyt długie żeby starczyło na nie ludzkiego życia”
Podobnie jest z naszą drogą do miliona – w wielu miejscach tabeli pojawiają się wartości przekraczające 50 lat, czyli zdecydowanie więcej niż może trwać kariera zawodowa większości ludzi. Widać, że droga do osiągnięcia tego celu wymaga albo osiągania bardzo wysokich stóp zwrotu (12-20% rocznie), albo regularnego oszczędzania przez wiele lat kwot przekraczających 1000 złotych miesięcznie.
Głównie wnioski z tabelki:
przy wpłacie 100 zł miesięcznie milion w rozsądnym czasie (mniej niż 30 lat) osiągamy jedynie dla stopy zwrotu 20% – jest to kombinacja mocno teoretyczna
dla stopy zwrotu na poziomie 10% (ambitnie, ale uznajmy, że jest to możliwe do osiągnięcia) i wpłaty miesięcznej 500 zł milion możemy osiągnąć w terminie poniżej 30 lat
żeby osiągnąć milion w terminie krótszym niż 20 lat trzeba wpłacać kwoty rzędu 1500-2000 miesięcznie (czyli 18-24 tys. zł rocznie) i osiągać roczną stopę zwrotu co najmniej 10%
żeby osiągnąć milion w czasie zbliżonym do 30 lat potrzebna jest kombinacja wpłat rzędu 500-1000 złotych i osiągnięcie długoterminowej stopy zwrotu na poziomie 7-10% rocznie (kombinacja możliwa do realizacji, choć dość trudna)
tzw. bezpieczna stopa zwrotu (2-3% rocznie) daje szansę osiągnięcia miliona w zasadzie jedynie przy założeniu wysokich miesięcznych wpłat – większość zebranej kwoty to wartość wpłaconego kapitału
Jakie są uproszczenia tego modelu?
Oczywiście trzeba pamiętać, że powyższe wyliczenia to zabawa matematyczna. Prawdziwe oszczędzanie i inwestowanie podlega różnego rodzaju ograniczeniom. Głównym z nich jest czas oszczędzania – horyzont oszczędzania rzędu 20-30 lat jest czasami trudny do wyobrażenia.
Drugim ograniczeniem jest stopa zwrotu – WIG w okresie 2001-2017 pozwolił zarobić średnio 7% rocznie. Osiągnięcie wyższych stóp zwrotu, rzędu 10-20% jest bardzo ambitnym celem inwestycyjnym i doświadczenie pokazuje, że większość inwestorów nie jest w stanie jej osiągnąć.
Najważniejsze kwestie, które nie są uwzględnione w powyższym modelu, a które będą analizowane w kolejnych wpisach:
analiza jest prowadzona dla wartości nominalnych i nie uwzględnia inflacji (spadku siły nabywczej pieniądza)
założona stopa zwrotu może być trudna do osiągnięcia w długim okresie
w przypadku stopy zwrotu wyższej niż 2-3% stopy zwrotu nie można traktować jako stałej – będzie ona podlegać wahaniom
w przypadku stopy zwrotu wyższej niż 2-3% (tzw. bezpieczna stopa zwrotu) trzeba się liczyć z również z czasowym spadkiem wartości inwestycji
w przypadku stopy zwrotu wyższej niż 2-3% duży wpływ na wynik inwestycji będzie miał moment jej rozpoczęcia i zakończenia
osiągnięcie stopy zwrotu powyżej 7% wymaga dużego nakładu pracy, ale i tak jej osiągnięcie nie zawsze będzie możliwe
zyski z inwestycji co do zasady są opodatkowane, co mocna ogranicza osiąganą stopę zwrotu
Jakie jest Twoje podejście do długoterminowego oszczędzania? Czy takie podejście do Ciebie trafia czy raczej polujesz na szybki i duży zysk. Może się podzielisz efektami oszczędzania i inwestowania, jeśli robisz to już od dłuższego czasu?
Zapraszam do podzielenia się swoimi refleksjami w komentarzach pod wpisem.